| Bulgarian |
| has gloss | bul: Сарди е исторически град в Мала Азия, съществувал от 8 век пр.н.е. до 15 век. Намирал се е близо до днешното село Сарт във вилает Маниса, Турция, на около 70 km източно от Измир. Градът е столица на древната държава Лидия, но запазва значението си и след нейното унищожение. |
| lexicalization | bul: Сарди |
| Catalan |
| has gloss | cat: Sardes (Σάρδεις o Σάρδις) fou una ciutat de lÀsia Menor, capital del regne de Lídia, dels sàtrapes perses, dAntígon, dels sàtrapes selèucides i capital regional amb els romans. Estava situada al peu de la vessant nord de la muntanya Tmolus, prop del riu Hermos i a la riba del seu afluent, el Pactolus que passava per la ciutat |
| lexicalization | cat: Sardes |
| Czech |
| has gloss | ces: Sardy (lýdsky Sfard, řecky Σάρδεις, staropersky Sparda), dnes Sart, je zaniklé město na západě Malé Asie v dnešním Turecku, které leželo v údolí řeky Hermos při úpatí horstva Tmolos. Ve starověku bylo hlavním městem lýdské říše, později sídlem perské satrapie a římské a byzantské provinciální správy. Jeho trosky se nacházejí asi dvacet kilometrů od stotisícové turecké aglomerace Salihli v provincii Manisa. |
| lexicalization | ces: Sardy |
| German |
| has gloss | deu: Sardes (Sardis, Sardeis) war die Hauptstadt des antiken Königreichs Lydien, später Sitz eines Gerichtsbezirks (conventus) in der römischen Provinz Asia und in spätantiker und byzantinischer Zeit Hauptstadt der Provinz Lydia. Sie liegt im Hermostal am Fuße des Tmolos-Gebirges, auf dessen aufragendem Gipfel die Zitadelle lag, ca. 20 km südlich des Hermos. Die Reste der Stadt liegen etwa zehn Kilometer westlich vom heutigen Salihli in der türkischen Provinz Manisa. |
| lexicalization | deu: Sardes |
| Modern Greek (1453-) |
| has gloss | ell: Οι Σάρδεις (σημ. Sart της Τουρκίας) ήταν αρχαιότατη μικρασιατική πόλη στη Λυδία, της οποίας υπήρξε και πρωτεύουσα. Ήταν χτισμένη στο «Σαρδιανό πεδίο», την πεδιάδα δηλαδή που εκτεινόταν ανάμεσα στο όρος Τμώλο και τον Έρμο ποταμό και διαρρεόταν από τον περίφημο Πακτωλό ποταμό. Η θέση της αυτή ήταν τέτοια, ώστε να αποτελεί σημαντικό συγκοινωνιακό κόμβο δρόμων που οδηγούσαν προς όλες τις κατευθύνσεις της Μ. Ασίας και πήγαιναν προς την Αρμενία, τη Μεσοποταμία, την Περσία. Απείχε από την παραλία 100 περίπου χιλιόμετρα και εκτός από τη σημαντική συγκοινωνιακή θέση της, διέθετε και ακρόπολη, που ονομαζόταν Ύδη. Οι επαφές της με διάφορες χώρες μαρτυρούνται από τα διάφορα ευρήματα που έφεραν στο φως οι έρευνες στην περιοχή των Σάρδεων. Τα συμπεράσματα από τα ευρήματα αυτά δείχνουν ότι οι επαφές των κατοίκων των Σάρδεων ήταν διάφορες, εμπορικές, πολιτιστικές και καλλιτεχνικές και σε εποχές αρκετά παλιές, ήδη από τους μυκηναϊκούς χρόνους. |
| lexicalization | ell: Σάρδεις |
| Esperanto |
| has gloss | epo: Sardes (Sardis, Sardeis) - helene Σάρδεις - estis ĉefurbo de la antikva reĝlando Lidio. Ekde la jaro 133 a.K. ĝi estis parto de la Romia Imperio kaj ties provinco Asia, kaj ekde la romia imperiestro Diokleciano ĉefurbo de la romia provinco Lydia. Ankaŭ dum la tempo de la Bizanca Imperio ĝi restis provinca ĉefurbo. La urbo situis en la valo de la rivero Hermos proksime de la monto Tmolos, sur kies montopinto situis la impona urba citadelo. |
| lexicalization | epo: Sardeso |
| Basque |
| has gloss | eus: Sardes Asia txikiko hiria da, gaur egun Turkian dagoena, Tmolos mendiaren maldan kokatuta (gaur egungo Boz Dag mendia), erdi ibai den harana Pactolon (gaure gungo Gediz), Egeon itsasoratzen dena. Lidiako hiriburua izan zen. |
| lexicalization | eus: Sardes |
| Persian |
| has gloss | fas: سارد یا ساردیس، شهر دوران باستان، واقع در بخش غربی آسیای کوچک که تا سال ۵۴۶ پیش از میلاد پایتخت شاهنشاهی لیدی و بعد از آن مقر ساتراپ‌های پارس بوده‌است. سارد نزدیک به دو هزار و اندی سال پیش به دست کورش بزرگ گشوده شد و از آن پس یکی از شهرهای مهم شاهنشاهی هخامنشی شد.این شهر که در آسیای کوچک قرار داشت به وسیله راه شاهی به تخت جمشید می‌پیوست. از سال ۱۸۸ پیش از میلاد متعلق به پرگامون و از سال ۱۳۳ پیش از میلاد در تصرف رومیان و سپس بیزانس قرار گرفت که بعدها به دست مسلمانان افتاد. شهر سارد اشتهار خود را مدیون ثروت فراوان و همچنین نیایشگاه آرتمیس می‌باشد. |
| lexicalization | fas: سارد |
| Finnish |
| has gloss | fin: Sardes (Sardis) oli muinainen kreikkalainen kaupunki Vähässä-Aasiassa, nykyisessä Turkissa. Se oli muinaisen Lyydian valtakunnan pääkaupunki. Kaupungista oli kotoisin muun muassa rikkaudestaan kuuluisa Kroisos. Nykyisin kaupungista on jäljellä raunioita. |
| lexicalization | fin: Sardes |
| French |
| has gloss | fra: Sardes (en grec , en ionien , forme contractée ), ancienne ville d’Asie Mineure, capitale de la Lydie, sur la rivière Pactole, dans la vallée de l’Herme. |
| lexicalization | fra: Sardes |
| Galician |
| has gloss | glg: Sardes (Σάρδεις o Σάρδις) foi unha cidade de Asia Menor, capital do reino de Lidia, dos sátrapas persas, de Antígono, dos sátrapas seléucidas e capital rexional cos romanos. Estaba situada ao pé da vertente norte do monte Tmolo, preto do río Hermo e á beira do seu afluente, o Pactolo que pasaba pola cidade. |
| lexicalization | glg: Sardes |
| Ancient Greek (to 1453) |
| lexicalization | grc: Σάρδεις |
| Serbo-Croatian |
| has gloss | hbs: Sard, također Sardis, Sardes (lidijski: Sfard, grčki: Σάρδεις, perzijski: Sparda), suvremeni Sart u provinciji Manisa u Turskoj, bio je prijestolnica drevnog kraljevstva Lidija, a kasnije jedan od najvažnijih gradova Perzijskog Carstva, sjedište prokonzula pod Rimskim Carstvom, odnosno sjedište provincije Lydia u rimskom i bizantskim vremena. Kao jedna od Sedam crkava Azije, spominje se u Knjizi Otkrovenja na način koji implicira notorno bolećivo i neodlučno stanovništvo. Važnost grada je dolazila od vojne snage i geografskog položaja koji je kontrolirao put od unutrašnjosti Male Azije prema egejskoj obali. |
| lexicalization | hbs: Sard |
| Hebrew |
| has gloss | heb: סרדיס (בלידית Sfard ביוונית Σάρδεις ברומית Sardis בטורקית Sart), הייתה בירתה של ממלכת לידיה הקדומה, מושב הפרוקונסול הרומי, ובירת פרובינקיית לידיה בתקופה הרומית המאוחרת והביזנטית. כיום היא נמצאת בשטח טורקיה. שמה הלידי של סרדיס, ספרד (Sfard), נזכר במקרא (עובדיה 20) אך הניקוד המופיע במקרא הוא שיבוש של השם על ידי הנקדנים העבריים הטברייניים בתקופת האסלאם, בן-אשר ובן-נפתלי. |
| lexicalization | heb: סרדיס |
| Croatian |
| has gloss | hrv: Sard (također Sardis ili Sardes, lid.: Sfard, grč.: Σάρδεις, perz.: Sparda, moderni Sart) bio je glavni grad drevne kraljevine Lidije , dok se danas njegovi ostaci nalaze u provinciji Manisa u Turskoj. Grad je najveći uspon doživio u doba vladavine bogatog kralja Kreza, kojeg je kasnije zbacio perzijski vladar Kir Veliki. Nakon toga postaje jedan od značajnijih gradova zapadnog Perzijskog Carstva, kojeg su početkom 5. stoljeća p. n. e. poharali Grci i time izazvali početak Grčko-perzijskih ratova. U doba rimske vladavine bio je sjedište prokonzula, odnosno glavni grad rimske provincije Lidije. Kao jedna od Sedam crkava Azije , spominje se u knjizi Otkrivenja koja njegove stanovnike opisuje kao malodušne. Važnost grada proizlazila je iz njegove vojne moći, strateške važnosti budući kako se nalazi na putu iz unutrašnjosti Anatolije prema obalama Egejskog mora, te zbog plodosti tla u dolini rijeke Hermo. |
| lexicalization | hrv: Sard |
| Hungarian |
| has gloss | hun: Szardeisz az ókori Lüdia fővárosa volt, majd a Perzsa Birodalom egyik szatrapiájának székhelye, később a római időkben Lydia provincia székhelye. A Hermosz völgyében feküdt, a folyótól 35 km-re délre, a Tmolosz hegy lábánál egy meredek kiszögellésen, amire a fellegvár épült. Romjai a mai Törökország területén fekszenek Manisa tartományban. |
| lexicalization | hun: Szardeisz |
| Armenian |
| lexicalization | hye: Սարդես |
| Italian |
| has gloss | ita: Sardi era unantica città dellAsia Minore (oggi Turchia) che divenne capitale del regno di Lidia nel VII secolo a.C. |
| lexicalization | ita: Sardi |
| Korean |
| has gloss | kor: 사르디스(리키아어: 스파르드, 그리스어: Σάρδεις, 페르시아어: 스파르다), 현재 터키 마니사 주의 사르트는 고대 리디아 왕국의 수도로 페르시아 제국의 중요한 도시였다. 그리고 로마 제국의 총독이 다스리던 곳이었다. 그리고 로마 후기와 비잔티움 제국내의 리디아 속주의 수도였다. 아시아의 7 교회중의 하나로 주민들은 나약하기로 유명하였다. |
| lexicalization | kor: 사르디스 |
| Kurdish |
| has gloss | kur: Sardîs (bi lîdî: Sfard, yewnanî: Σάρδεις Sárdeis, farsî: Sparda) paytexta padşahiya kevn ya Lîdyayê bû, ew nêha di parêzgeha Manisayê di Tirkiyeyê de ye. |
| lexicalization | kur: Sardîs |
| Latin |
| has gloss | lat: Sardis (Graece ) sive Sardes fuerunt urbs antiqua et regia Lydiae. Sardis sub radicibus Tmoli montis et iuxta Pactoli fluminis ripas iacent. Secundum Herodotum et urbs et Croesus, ultimus rex Lydorum, a Persis capti sunt. |
| lexicalization | lat: Sardes |
| lexicalization | lat: Sardis |
| Dutch |
| has gloss | nld: Sardis, (ook Sardes) was de hoofdstad van het oude koninkrijk Lydië, de zetel van een conventus onder het Imperium Romanum, de metropool van de provincie Lydia in laat-antieke en Byzantijnse periode, en ligt in het midden van de Hermusvallei, bij de voet de Tmolusberg, een steile helling die de citadel vormde en ligt 20 km ten zuiden van de Hermus. |
| lexicalization | nld: Sardis |
| Norwegian |
| has gloss | nor: Sardis, også Sardes, er hovedstaden av det antikke kongedømmet Lydia, setet til en konventus under Romerriket, og metropolisen til provinsen Lydia i senere romersk og bysantisk tid, og lå i den midtre Hermus-dalen, ved foten av fjellet Tmolus, et bratt og høyt spir med formen av en sitadell. De tidligste referansene til Sardis er i Perserne av Aiskhylos (472 f.Kr.). |
| lexicalization | nor: Sardis |
| Polish |
| has gloss | pol: Sardes (gr. Σάρδεις) - starożytne miasto w Azji Mniejszej. |
| lexicalization | pol: Sardes |
| Portuguese |
| has gloss | por: Sardes ou Sárdis (Σάρδεις, em grego), correspondente ao moderno vilarejo turco de Sart, foi a capital do antigo reino da Lídia, sendo depois sede de uma província durante o Império Romano, após as reformas administrativas de Diocleciano, continuando a pertencer depois e durante o período bizantino. |
| lexicalization | por: Sardes |
| Russian |
| has gloss | rus: Сарды (по-лидийски Сфарда, др.-перс. Спарда, др.-греч. αἱ Σάρδεις, на ионическом наречии Σάρδιες, кратко ) — один из великих городов древнего мира, наиболее известный как столица Лидии. Был расположен в Малой Азии на золотоносной реке Пактол, у подножия горы Тмол, откуда открывается вся долина реки Герм. Руины Сард можно видеть в окрестностях современного Измира, неподалеку от города Салихлы. |
| lexicalization | rus: Сарды |
| Slovak |
| has gloss | slk: Sardy alebo Sardis, dnes Sart, bolo staroveké mesto v Malej Ázii, hlavné mesto Lýdie. |
| lexicalization | slk: Sardy |
| Castilian |
| has gloss | spa: Sardes, en otros idiomas Sardis (griego antiguo αἱ Σάρδεις, en jónico Σάρδιες, forma contraída Σάρδῑς, lidio Sfard, persa Sparda) fue una antigua ciudad de Asia Menor fundada por el rey lidio Gyges (680-644) como capital del antiguo reino de Lidia. Se corresponde con la actual Sart, en la provincia turca de Manisa, sobre la ladera septentrional del monte Tmolos (actual Boz Dag), en el valle medio del río Pactolo (actual Gediz), que desemboca en el Mar Egeo. |
| lexicalization | spa: Sardes |
| Swedish |
| has gloss | swe: Sardes (även Sardis) var en forntida stad i Mindre Asien i nuvarande västra Turkiet. Staden var en av de sju församlingarna i Uppenbarelseboken, och låg cirka sex mil öster om Smyrna och sex mil sydost om Thyatira. |
| lexicalization | swe: Sardes |
| Turkish |
| has gloss | tur: Sardes veya Sardeis, Manisa'nın Salihli ilçesine bağlı Sart kasabası yakınlarında bulunan ve Lidya(Lydia) devletine başkentlik yapmış antik kent. |
| lexicalization | tur: Sardes |
| Chinese |
| has gloss | zho: 薩第斯（拉丁語：Sfard）是古國里底亞的首都，也是波斯帝國重要的城市之一，羅馬帝國資深執政官的所在地，位於土耳其境內。薩第斯也是亞西亞的七個教會之一。 |
| lexicalization | zho: 薩第斯 |
